U roślin jednoliściennych pierwszy liść stoi poprzecznie albo najczęściej środkowo na tylnej stronie pędu bocznego. Zwrócone ku pędowi liście leżące wyżej mogą przedstawiać odmienny typ ulistnienia, np. ulistnienie okółkowe albo skrętolegle. Pączki boczne mogą mieć takie samo ulistnienie jak oś macierzysta albo mają odmienny typ ulistnienia. Wygląd (habitus) systemu pędowego (pokrój rośliny) uwarunkowany jest: 1) ilością rzędów rozwijających się osi bocznych (następstwo pędów), 2) stosunkami symetrii oraz kierunkiem wzrostu osi głównej i jej osi pochodnych, 3) położeniem osi bocznych na osiach macierzystych a także 4) tempem rozwojowym i zorientowaniem osi bocznych różnych rzędów względem równorzędnych gałęzi oraz względem ich osi macierzystych.

Różnice w wyglądzie systemów pędowych wykazują często wyraźny związek ze sposobem życia roślin. Continue reading „Postać systemu pędowego”

Jeżeli więcej niż dwie osie boczne w dalszym ciągu rozgałęziają się, mówimy 0 wierzchotce wieloramiennej (pchasium). Osie boczne wyrastają zwykle w pobliżu górnego końca pędu macierzystego, skąd wystrzelają na wszystkie strony — u niektórych roślin podobnie jak w baldaszku — skośnie ku górze (np. Euphorbia cyparissias). Jeżeli rozgałęziają się w dalszym ciągu zawsze tylko dwie gałęzie boczne tego samego rzędu (tworzące się w kątach dwu najwyższych naprzeciwległych liści), mówimy o wierzchotce dwuramiennej (dichasium). Ten typ rozgałęzienia, występujący np. Continue reading „Typy rozgałęzienia”

Następujące po sobie pędy boczne umieszczone są zawsze medialnie na tylnej stronie kolejnych osi macierzystych; patrząc z boku na taki kwiatostan widzimy, iż następujące po sobie pędy boczne wyrastają na przemian na prawo i na lewo; ten typ kwiatostanu określamy jako wachlarzyk. Pędy boczne wyrastają tu często z kątów tylnie umieszczonych przedliści osi macierzystych. Kwiatostan typu wachlarzyka występuje u różnych gatunków rodzaju Iris. Wszystkie kolejno po sobie następujące odgałęzienia boczne stoją medialnie zawsze na przedniej stronie osi macierzystych, tzn. pomiędzy daną osią macierzystą, a jej liściem okrywającym. Continue reading „Pędy boczne”

Przykładem typów rozgałęzień wśród kwiatostanów jest: 1) baldaszek: pewna ilość osi bocznych pierwszego rzędu wyrasta z osi głównej mniej więcej na tej samej wysokości; wszystkie te osie oraz końcowy odcinek osi głównej maja taką samą długość, na ich końcach występują pojedyncze kwiaty; 2) baldach złożony: stosunki podobne jak w pkt. 1; różnica polega na tym iż „promienie baldachu” (tzn. osie boczne pierwszego rzędu) i najczęściej również oś główna są zakończone małymi baldaszkami, a nie pojedynczymi kwiatami; 3) główka: na szczytowym odcinku osi głównej skupione sa liczne pojedyncze siedzące kwiaty. Ta część osi głównej, na której osadzone są kwiaty, jest zazwyczaj mniej lub więcej zgrubiała, a często bywa rozszerzona w postaci krążka, stanowiąc dno kwiatostanowe [osadnik] .

Rozgałęzienie wierzchotkowate. Jeżeli wierzchołek wzrostu każdej osi będącej w danym okresie osią macierzystą przestaje rozwijać się, natomiast rozwijają się w dalszym ciągu i nadal rozgałęziają się osie boczne, mówimy o rozgałęzieniu wierzchotkowatym. Continue reading „Typy rozgałęzień wśród kwiatostanów”

Na podstawie zachowanych szczątków dawniej żyjących roślin nie można wyciągnąć żadnych wniosków dotyczących filogenezy korzeni. Możliwe, że korzenie wywodzą się z nieulistnionych pędów podziemnych (albo z telomów); organy te występują jako jedyne organy podziemne roślin jednego z najstarszych w historii ziemi rzędu opalnych osiowców.

Przyrost wtórny kormusu. Części pędu i korzenia powstałe z wierzchołków wzrostu przez podział komórek embrionalnych ulegają następnie wydłużaniu się. Ze wzrostem tych organów na długość wiąże się pewien, stosunkowo nieznaczny zazwyczaj pierwotny wzrost danego organu na grubość w obrębie jego strefy wierzchołkowej. Ten typ wzrostu na grubość określa się jako pierwotny przyrost na grubość. Continue reading „Filogeneza korzeni”

Odpowiednio do swojej budowy drewno pełni kilka funkcji: 1) przede wszystkim przewodzi ono wodę, podobnie jak części naczyniowe pierwotnych wiązek przewodzących, 2) stanowi tkankę, która zwiększa wytrzymałość pni korzeni na zgniatanie i zginanie, a nadto 3) magazynuje substancje organiczne. Drewno pełniące funkcje mechaniczne ma pewne właściwości, dzięki którym stanowi wartościowy materiał budowlany. Poszczególne elementy drewna można zanalizować po zmacerowaniu go metoda Schulzego. Naczynia mają błony jamkowane, a niekiedy siatkowate. Są to częściowo racheje (naczynia właściwe) o szerokich i krótkich członach albo też węższe o członach bardziej wydłużonych, częściowo zaś wąskie i długie tracheidy (cewki). Continue reading „Funkcje drewna”

Przy wytwarzaniu miękiszu drzewnego komórki macierzyste dzielą się kilkakrotnie ścianami poprzecznymi. O wspólnym pochodzeniu ich od jednej komórki świadczy występowanie ostro zakończonych komórek na górze takiego szeregu. W ścianach rozgraniczających naczynia występują zawsze jamki obu stron nielejkowate, natomiast pomiędzy naczyniami a komórkami miękiszu drzewnego lub miękiszu promienia rdzeniowego występują najczęściej jednostronnie. W ścianach naczyń kontaktujących z włóknami drzewnymi oraz w ścianach pomiędzy włóknami a komórkami miękiszu drzewnego najczęściej brak zupełnie jamkowania. W drewnie wielu roślin występują często farmy pomiędzy typowymi elementami drewna. Continue reading „Wytwarzanie miękiszu drzewnego”

Pojęcia: drewno i łyko są zaczerpnięte z topograficznej anatomii roślin. Drewno i łyko stanowią układy tkanek o ściśle określonym pochodzeniu, podanym w przytoczonej wyżej definicji. Silnie zdrewniała tkanka, występująca w pniu palm, nie będzie więc stanowiła w tym ujęciu drewna. Budowa tkanki wtórnej wytworzonej przez miazgę wiązkową do wnętrza (drewno) jest podobna do budowy części naczyniowej pierwotnej wiązki przewodzącej. Natomiast budowa tkanki odkładanej przez te partie miazgi na zewnątrz (łyko) podobna jest do budowy części sitowej pierwotnej wiązki. Continue reading „Drewno i łyko”

Komórki stanowiące macierzyste komórki tkanek stałych, są odkładane w kierunku promienistym na zewnątrz miazgi oraz w znacznie większej ilości do wnetrza. Tak powstałe komórki siostrzane dzielą się jeszcze w dalszym ciągu płaszczyznami tangencjalnymi i rosnąc intensywnie różnicują się stopniowo komórki wtórnych tkanek stałych, odbiegających często zupełnie kształtem od embrionalnych komórek kambium. Kambium odkładając do wnętrza nowe komórki ulega przesuwaniu na zewnątrz w miarę grubienia pnia. Dlatego obwód płaszcza miazgi musi się ustawicznie zwiększać przez wzrost komórek i pomnażania ich liczby, również w kierunku tangencjalnym. Proces ten może zachodzić wskutek odbywających się niekiedy podziałów ścianami promienistymi lub skośnymi. Continue reading „Macierzyste komórki tkanek stałych”

Miękiszowe komórki perycyklu, leżące naprzeciw pasm ksylemu, przybierają charakter tkanki twórczej i stają się komórkami kambium. Cały więc płaszcz miazgi, który na przekroju poprzecznym ma zarys falisty, jest tkanką wtórną. Kambium to tworzy do wnętrza drewno, a na zewnątrz łyko. Wkrótce na skutek intensywnych podziałów komórek we wgłębieniach pierścienia płaszcz miazgi ulega wyrównaniu, tak że jego poprzeczny przekrój uzyskuje zarys kolisty. Drewno i łyko, w korzeniu mają taką samą budowę jak w pniu; skutkiem tego poprzeczny przekrój korzenia z wieloletnim przyrostem wtórnym jest bardzo trudny do odróżnienia od poprzecznego przekroju pnia. Continue reading „Powstawanie i czynności miazgi w korzeniu”